Duurzaamheid is een van de waarden die ik naar voren breng in mijn gloednieuwe bedrijf. In Europa is men het erover eens dat het voedselsysteem – van boer tot bord – duurzamer moet worden. Duurzaamheid is echter een zeer breed begrip en wordt op vele manieren geïnterpreteerd, afhankelijk van wie je vraagt om het te definiëren. In het publieke debat wordt een duurzaam voedselsysteem niet zelden verengd tot de discussie over milieuvriendelijke landbouw, wat weer impliceert dat de samenleving verwacht dat boeren actie ondernemen. Hoewel de praktijken op de boerderij zeker van belang zijn voor duurzaamheid, kan een meer duurzame voedselproductie alleen worden gerealiseerd met de steun van alle actoren in de voedselketen.
Kunstmest en duurzame voedselproductie
Een van die actoren is de kunstmestindustrie. Meststoffen hebben over het algemeen niet zo’n goede reputatie en dat is waarschijnlijk een understatement. Een screening van de farm to fork-strategie laat een duidelijke focus zien op het verminderen van meststoffen en meer in het bijzonder, het drastisch verminderen van het gebruik van kunstmest. De vermindering van kunstmest in de landbouw is niet alleen ingegeven door milieuoverwegingen; economische argumenten drijven de sector er ook toe om zijn inputs te verminderen. Zo is de kunstmestprijs zeer volatiel en is de verwachting dat deze volatiliteit in de (nabije) toekomst zal aanhouden. Zowel geopolitieke spanningen als het feit dat Europa afhankelijk is van import voor de belangrijkste kunstmestgrondstoffen (N, P en K) hebben een directe impact op de kunstmestindustrie in Europa.
OCI Global is een van de bedrijven die stikstof produceren en distribueren. OCI Global nodigde me uit voor een presentatie over uitdagingen en kansen om te voldoen aan wereldwijde voedselzekerheid, en voor een reflectie op de impact voor de landbouw in Europa. Wereldwijde voedselzekerheid, dat betekent in feite dat alle mensen te allen tijde voldoende en voedzaam voedsel hebben. Het heeft niet alleen betrekking op de Sustainable Development Goal on zero hunger (SDG2), maar impliceert ook een succesvolle strijd tegen overgewicht en obesitas. En inderdaad, meststoffen spelen een rol bij het behalen van SDG2.
Haber en Bosch
Planten hebben voedingsstoffen nodig om te groeien en door de ontwikkeling van kunstmest zijn de opbrengsten toegenomen. Om Hannah Ritchie, wetenschappers bij Our World in Data, te citeren: “In feite wordt geschat dat stikstofkunstmest nu ongeveer de helft van de wereldbevolking ondersteunt. Met andere woorden, Fritz Haber en Carl Bosch – de pioniers van deze technologische doorbraak – hebben naar schatting het leven van enkele miljarden mensen mogelijk gemaakt, die anders voortijdig zouden zijn gestorven of helemaal nooit zouden zijn geboren”.
Dus, wat doet de kunstmestindustrie om de wereldwijde uitdagingen op het gebied van voedselzekerheid aan te gaan en in te spelen op de vraag van Europa om het voedselsysteem duurzamer te maken? Tijdens het OCI-evenement werd de nadruk gelegd op de impact van het productieproces van meststoffen op de ecologische voetafdruk. Er is bijvoorbeeld een enorm potentieel om het productieproces van ammoniak te verbeteren, wat leidt tot een breed spectrum aan alternatieven.
Daarbij verwijst bruine ammoniak naar het conventionele Haber-Bosch-proces dat al meer dan een eeuw bestaat. Blauwe ammoniak volgt dezelfde productie, met uitzondering van de gegenereerde CO2 die ondergronds wordt opgeslagen. Groene ammoniak is ook gebaseerd op het Haber-Bosch-proces, hoewel de waterstof die in de reactie wordt gebruikt, wordt gegenereerd door elektrolyse van water met behulp van hernieuwbare energiebronnen. ‘Groene’ waterstof wordt dus gebruikt om ‘groene’ ammoniak te maken. Het kleurenpallet is veel rijker, maar dit geeft al een voorproefje van de verschillende technologieën die gebruikt worden om de kunstmestproductie te verduurzamen.
Eén doel – verschillende perspectieven
De focus op het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen in het productieproces is anders dan de focus van debatten in de landbouwsector waar de nadruk vooral ligt op het terugdringen van het gebruik van kunstmest, en de regelgeving en administratie die horen bij de ambitie van Europa om het gebruik van kunstmest te verminderen.
In de praktijk zullen zowel het verminderen van het gebruik van kunstmest als de technologische ontwikkeling om de productie van kunstmest mogelijk te maken, hand in hand gaan. Er is echter een urgentie om beleidsambities, economische realiteit en technologische ontwikkelingen op elkaar af te stemmen. Om dit te bereiken, moeten alle betrokken actoren hun krachten en inzichten bundelen. Fingers crossed dat de leden van de European Board on Agriculture and Food (EBAF) ideologieën opzij zetten en met een open geest de dialoog aangaan.