Te veel vlees eten doet ons allemaal de prijs betalen
Opiniestuk samen met Marleen Finoulst in De Tijd – 20 juni 2025
Of je het nu graag hoort of niet, vlees heeft wel degelijk een impact op de gezondheid.
Overal te lande gloeit dit weekend de barbecue. Heerlijk toch, die geur van gemarineerde ribbetjes en rijkelijke brochettes. Of moeten we ons zorgen maken over onze bourgondische levensstijl? De Hoge Gezondheidsraad toonde deze week in elk geval enige bezorgdheid door een matige consumptie van vlees aan te raden. Brussel blaast warm en koud tegelijk. Dat helpt om de barbecue aan te houden, maar het geeft niet meteen blijk van een sterk en coherent beleid.
Als de Belgische steak morgen wat duurder wordt, zal dat in elk geval niet aan de Vlaamse minister van Landbouw Jo Brouns liggen. Hij is bezorgd dat vlees straks een luxeproduct wordt, alleen toegankelijk voor de rijken. Mogelijk vreest hij ook dat ze straks het vlees van de kaart schrappen in de Wetstraat, en ter vervanging linzen serveren. ‘Al die betutteling is nergens goed voor. Laat de consument toch zelf beslissen. Hij is wijs genoeg’, zei Brouns.
Of de consument wijs is, laten we in het midden. Feit is dat de gemiddelde consument in Vlaanderen te zwaar is. De extra kilo’s die meer dan de helft van de Vlamingen met zich mee draagt, wegen stevig door op onze fysieke en mentale gezondheid. Eigen schuld, dikke bult? Toch niet, want u en ik betalen mee de tol voor onze obesogene omgeving. België besteedt zo’n 2 procent van zijn bruto binnenlands product (bbp) aan voedingsgerelateerde ziekten. Overgewicht werkt als een bloedzuiger op de leeglopende staatskas.
Vlees en overgewicht zijn toch geen synoniemen? Dat klopt. Maar of je het nu graag hoort of niet, vlees heeft wel degelijk een impact op de gezondheid. Er is wetenschappelijk bewijs dat meer dan 300 gram rood vlees per week het risico op enkele kankers – darmkanker en sommige maagkankers – verhoogt. Daarnaast komt een hoge cholesterol vooral door het eten van dierlijke producten, waaronder rood vlees. Dat is geen marginaal probleem, een op de twee Vlamingen kampt met een hoge cholesterol.
In Vlaanderen scoren we bijzonder goed op het slikken van pillen. Dat helpt om de cholesterol onder controle te houden, maar het haalt onze staatskas verder uit balans. Cholesterolverlagers behoren tot de meest verkochte geneesmiddelen in België.
Hardwerkende boeren
Onze minister van Landbouw heeft het ongetwijfeld goed voor met de Vlaamse veehouders. Het zijn hardwerkende boeren, laat daarover geen enkele twijfel bestaan. Terwijl de meeste Vlamingen zich nog eens omdraaien in hun bed, staan de veehouders vaak al in hun stal. Ze verdienen een eerlijke prijs voor hun werk. De investeringen in de sector zijn torenhoog. Een hedendaagse stal is geen kippenhok en de kosten van veevoeder tellen zwaar door.
Behalve met economische kosten gaat de veehouderij ook gepaard met sociale en ecologische kosten. De Vlaamse boer weet bijzonder goed hoe hij vlees en melk moet produceren, maar dat neemt niet weg dat de impact van dierlijke producten – zeker van herkauwers zoals runderen – een heel stuk hoger ligt dan die van plantaardige producten.
Bovendien neemt de veehouderij veel ruimte in beslag. Meer dan 70 procent van de Vlaamse landbouwgronden dient om het vee te voederen. En dat volstaat niet. Vlaanderen is ook enorm afhankelijk van de invoer van veevoeders om de veestapel in stand te houden. Wie om voedselsoevereiniteit roept, kan maar beter even de handelsstromen onder de loep nemen.
Het probleem is complex. Er is nood aan structurele hervormingen, zodat de boeren die nog in de sector willen blijven eerlijk loon naar werk krijgen. Dat doe je niet op Vlaamse schaal. Daarvoor moeten we Europees aan de tekentafel gaan. Dat duurt (veel te) lang.
Laten we ondertussen vooral de consument niet verder de verkeerde kant uit sturen en werken aan een samenhangende boodschap. Verstokte carnivoor, geniet van uw lapje vlees. Weet dat het een luxegoed is. Doe het met mate – niet meer dan 300 gram rood vlees per week dus – anders is de kans groot dat u en ik straks de prijs betalen.